Canlılar uzun süre kemiklerini yani ayaklarını veya ellerini kullanmazlarsa bu uzuvlarda erime meydana gelir. Normal koÅŸullarda bu durumun kış uykusuna yatan canlılarda da meydana gelmesi gerekir. Ancak siyah ayılar üzerinde yapılan bir araÅŸtırma, bu canlıları aylar süren kış uykularında kemik dejenerasyonuna karşı koruyan bir sistemin varlığını ortaya çıkardı. Bu çalışma aynı zamanda, fiziksel aktivite eksikliÄŸi durumunda hızla kemik hücresi kaybı yaÅŸayan insanların tedavisinde yeni yöntemler için ilham kaynağı oluÅŸturdu.
 

Houghtan’daki Michigan Teknoloji Üniversitesi’nden Seth Donahue liderliÄŸinde bilim adamları, üç ila beÅŸ aylık kış uykusu boyunca belirgin bir kemik kaybına uÄŸramayan Ursus americanus türüne ait ayıların kemik geliÅŸimini gözlemlediler. (Seth Donahue et. al, “Bone formation is not impaired by hibernation (disuse) in black bears Ursus americanus” The Journal of Experimental Biology, 1 Aralık 2003, vol 206, sf. 4233) AraÅŸtırmacılar bunun için beÅŸ adet ayının kemik metabolizmasıyla ilgili genlerindeki açılıp-kapanmalar üzerinde odaklandılar. Donahue ve arkadaÅŸları bunun sonunda, ayılardaki kemik üretiminin sabit kaldığını ve hatta ayıların tekrar aktif hale gelmesiyle zirveye ulaÅŸabildiÄŸini ortaya koydular. Çalışma, ayıların kemiklerinde yaÅŸlanmaya baÄŸlı zayıflama ve incelme ortaya çıkmadığını da gösterdi.

Kış uykusundaki ayılarda görülen bu son derece verimli sistem bir ilk deÄŸil. 2001 yılında Nature dergisinde yayınlanan bir araÅŸtırmada, aynı türe ait ayılar üzerinde yapılan incelemeler, ayıların kış uykuları boyunca diÄŸer canlılara nazaran oldukça az kas kaybı yaÅŸadıklarını göstermiÅŸti. (Henry J. Harlow et. al "Muscle strength in overwintering bears" Nature, 22 Åžubat 2001, sf. 997) 4 yıl boyunca ayıları inceleyen bilim adamları, ayıların, beÅŸ aylık kış uykularının sonucunda kas güçlerinin sadece %22’sini; ve proteinlerinin sadece %10 ila 15’ini kaybettiklerini hesaplamışlardı. Buna karşılık, aynı süreci yatağında geçirecek bir insanın, kas gücünün %85’ini ve proteinlerinin %90’ını kaybedeceÄŸi öngörülüyor.

Bilim adamları ayıların bedeninde bulunan ve kemiÄŸin ana maddesini oluÅŸturan kalsiyumun, son derece verimli bir dönüÅŸüm döngüsüne tabi olduÄŸunu, kemiklerin de bu sistem sayesinde korunduÄŸunu belirtiyorlar. Donahue ve ekibinin bir sonraki hedefi, insan ve ayılarda kemik üretimiyle ilgili iki hormonun yapılarını karşılaÅŸtırarak insanlarda kemik tedavisinde yeni yöntemler geliÅŸtirmek.

Bir ayının ağırlığı yüzlerle ifade edilen kiloları bulmaktadır. Aylar boyunca hareketsiz kalan bir ayının bedenindeki kemikler bu kadar fazla miktarda ağırlığın altında kalıyor, üstelik bedeninin zeminle temas halindeki bölgesinde bulunan ve kemiklere göre daha yumuÅŸak dokudan meydana gelen kaslara daha da fazla ağırlık biniyor.

Siyah ayılar üzerinde yapılan bir araÅŸtırma, bu canlıları aylar süren kış uykularında kemik erimesine karşı koruyan bir sistemin varlığını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma aynı zamanda, fiziksel aktivite eksikliÄŸi durumunda hızla kemik hücresi kaybı yaÅŸayan insanların tedavisinde yeni yöntemler için ilham kaynağı oluÅŸturmaktadır.

Aynı Süre Yatakta Kalan Bir Ä°nsanın Durumu Ne Olur?

Hastanede yatmakta olan felçli insanlar bu bakımdan büyük ölçüde bakıma muhtaçtırlar. HemÅŸireler gün içinde onları hareket ettirir, ağırlıklarının bedenlerinin farklı bölgelerine binmesini saÄŸlar ve böylelikle meydana gelebilecek çürümeleri engellemeyi hedeflerler. Bir insan bir gün bile hareketsiz kalamadığı halde ondan defalarca ağır bir ayının haftalar, aylar boyunca yemeden içmeden uyuması ve bu süreç sonucunda hiçbir kemik ve kas rahatsızlığı çekmemesi tam anlamıyla bir mucize oluÅŸturmaktadır.

Felçli insana hemÅŸirelerin, doktorların yaptığı bakımı, ayılara otomatik olarak saÄŸlayan bir sistem bulunuyor. Kemik hücreleri kalsiyumu son derece verimli ÅŸekilde kullanacak bir faaliyet süreci ortaya koyarken aynı ayı metabolizması kas kaybını da oldukça düÅŸük seviyelerde tutuyor.

Kas erimesi, açlık çeken insanlar için kaçınılmaz ve de ölümcül olabilecek bir durumdur. Açlık çeken çocukların göbeklerindeki ÅŸiÅŸlik, yaÄŸ kalmamış bedenlerde artık kasların parçalanması ve bunun sonucunda ortaya çıkan suyun birikmesinden kaynaklanır. Ama bu canlıların bedenlerinde böyle bir birikme görülmemekte ve ayılar ölümcül olabilecek bu durumdan kurtulmaktadırlar.
 

Cevap Bekleyen Sorular:

Peki ama ayının kas ve kemik hücreleri nasıl oluyor da böyle kompleks düzenlemeler ortaya koyabiliyor? Hiçbir düÅŸünme yeteneÄŸi olmayan bu hücreler nasıl oluyor da zarlarından içeri ve dışarı kalsiyum hareketini son derece ÅŸuurlu bir düzenleme içinde tutuyorlar? Açlık çeken insanlarda görülen kas erimesi nasıl oluyor da aylar süren açlığa raÄŸmen ayıları etkilemiyor?

Elbette hücrelerde görülen bu ÅŸuur, hücreleri oluÅŸturan moleküllere ait deÄŸildir. Oksijen, karbon, nitrojen gibi atomlar ayıların ihtiyacını anlayamaz ve böyle düzenlemeleri planlayamazlar. Bu durumda hücrelerdeki ÅŸuurun üstün akıl sahibi bir varlığa ait olduÄŸu ortaya çıkar. Hiç ÅŸüphesiz bu canlıyı yoktan vareden, onlara aylar süren kış uykularında bakım saÄŸlayacak metabolizmalar lütfeden, alemlerin Rabbi Yüce Allah’tır. Allah bir Kuran ayetinde ÅŸöyle bildirmektedir.
 

“ O, yarattığını bilmez mi? O, Latif'tir; Habir'dir.” (Mülk Suresi, 14)